Zelf een fruitpers maken
Een fruitpers van zo’n 10L kost al snel €125 of meer, kleinere modellen
gaan over de toonbank voor niet minder dan €100.
Een beetje
doe-het-zelver kan echter in een mum van tijd, en voor een tiende van de
prijs, zelf een fruitpers maken. Natuurlijk zal de kwaliteit van de
pers niet even goed zijn, en een schoonheidswedstrijd zal je er ook niet
mee winnen. Maar persen zou in theorie wel mogelijk moeten zijn, en dat
was toch de bedoeling dacht ik?
Wat heb je nodig
Je hebt vooral hout nodig. Voor mijn versie, waar net geen 10L fruit
in kan, kocht ik drie latjes van 22x32x420mm, twee van 22x50x300mm en
twee balken van 42x42x240mm. Dit vind je bij de plaatselijke
doe-het-zelfzaak, waar ze trouwens ook ijzeren plaatjes verkopen om twee
balken aan elkaar te vijzen. Zo moet je er vier hebben. Dit alles
kostte mij minder dan €10.
Verder heb je nog wel een hele hoop schroeven nodig die liefst niet zullen gaan roesten. Ze komen op zo weinig
mogelijk plaatsen in aanraking met het sap, maar één oxiderende schroef kan
je wijn vernietigen. Ik gebruikte schroeven van 30mm en van 50mm lengte,
maar wat je nog hebt liggen zal ook wel goed zijn, zolang ze er niet
langst de andere kant terug uitkomen.
Om de perskracht te
verkrijgen wordt gebruik gemaakt van een autokrik. Je kan er een kopen
(zo’n €13), maar het is natuurlijk ook mogelijk de krik uit je auto te
gebruiken. Vergeet ze echter niet terug te leggen.
Wat je bij je buurman moet gaan lenen
Om het hout te bewerken heb je natuurlijk een zaag nodig. Het zijn
kleine latjes, dus een te grote tand is niet aangewezen, maar het gaat
ook over nogal veel zaagwerk dus de figuurzaag mag je ook laten voor wat
ze is.
Zagen
De dunne latten worden verzaagd in 4 keer 6 stukjes van 27cm. Met 6
stukjes maak je één zijkant door ze met een dun spleetje tussenruimte op
twee iets grotere latten te schroeven. Door de tussenruimte zal bij het
persen het sap moeten stromen, maar de vruchten mogen er natuurlijk niet
door kunnen.
De grotere latten zaag je zodanig dat er naast de zes
latjes nog plaats is voor een balk aan de twee uiteinden.
Dan moet
je de balken verzagen in stukjes van zo’n 55cm. Je zet de vier balkjes
in de vier hoeken en maakt de zijkanten er aan vast. Nu is het zeker
niet de moment om op schroeven te gaan besparen, want op deze plaatsen zal
de meeste druk staan.
Vloer en dak
Eenmaal straks alles af is, is de kans groot dat je het deksel er niet meer uit
zal krijgen, ik heb er dan ook voor gekozen de bodem los te laten
liggen. Zo kan je die er altijd nog eenvoudig uit halen.
Langst twee zijkanten schroef je horizontaal een balkje iets onder de zijwand, hierop zal de bodem rusten. Je moet nu nog de latjes voor de bodem zagen, dit doe je best één voor één op maat, zodat ze goed passen maar ook niet te vast zitten. Deze schroef je niet vast zodat je ze nog kan verwijderen om de pers schoon te maken en tevens om te voorkomen dat het sap in aanraking zou komen met de schroeven.
Het deksel moet je ook op maat maken. Het is erg belangrijk dat er amper ruimte is tussen het deksel en de zijkanten, maar het moet natuurlijk wel tot onderen in de pers kunnen. Waarschijnlijk zal je aan het deksel nog wat moeten schaven om het goed van boven tot beneden te laten glijden.
Om er voor te zorgen dat het deksel stevig genoeg is, en ook om te voorkomen dat het sap door het deksel zou spuiten maak je het uit twee lagen latjes, waarbij je de onderste laag van links naar recht legt en de bovenste er op vast vijst van rechts naar links. Als dit gebeurd is kan je er nog twee kleine stukjes hout (twee of drie centimeter lang) er op vast schroeven die als handvat zullen dienen. Zorg er wel voor dat de krik er nog tussen kan.
Langst twee zijkanten schroef je horizontaal een balkje iets onder de zijwand, hierop zal de bodem rusten. Je moet nu nog de latjes voor de bodem zagen, dit doe je best één voor één op maat, zodat ze goed passen maar ook niet te vast zitten. Deze schroef je niet vast zodat je ze nog kan verwijderen om de pers schoon te maken en tevens om te voorkomen dat het sap in aanraking zou komen met de schroeven.
Het deksel moet je ook op maat maken. Het is erg belangrijk dat er amper ruimte is tussen het deksel en de zijkanten, maar het moet natuurlijk wel tot onderen in de pers kunnen. Waarschijnlijk zal je aan het deksel nog wat moeten schaven om het goed van boven tot beneden te laten glijden.
Om er voor te zorgen dat het deksel stevig genoeg is, en ook om te voorkomen dat het sap door het deksel zou spuiten maak je het uit twee lagen latjes, waarbij je de onderste laag van links naar recht legt en de bovenste er op vast vijst van rechts naar links. Als dit gebeurd is kan je er nog twee kleine stukjes hout (twee of drie centimeter lang) er op vast schroeven die als handvat zullen dienen. Zorg er wel voor dat de krik er nog tussen kan.
Afstootbalk
Zaag nu twee balkjes zodat ze van één paal naar de andere passen en
monteer ze met de ijzeren plaatjes tegenover elkaar. Zorg dat je de
plaatjes goed vast schroeft, want de totale druk zal daarop rusten. Onder
die twee dwarsbalken schroef je dan in het midden een balk die van de ene
naar de andere dwarsbalk gaat. Tussen deze balk en het deksel moet je om
te persen de krik zetten.
En nu persen maar
Als na al het zagen en schroeven je armen nog niet half-verlamd naast je
lichaam hangen, is het de hoogste tijd om je nieuwe pers te testen.
Vergeet echter niet hem eerst grondig te reinigen! Het reinigen
vereenvoudigt er niet op en de levensduur gaat er niet op vooruit,
maar het hout mag je niet behandelen. Alle houtbehandelingsmiddelen zijn
toxisch en dus zeker niet geschikt om een fruitpers te behandelen.
Je
kan best kokend water gebruiken om de pers te reinigen. Doe doe dit voor
én na het persen! Een moor koken water er over gieten is normaal
voldoende, nadat je hem eerst grondig hebt gereinigd met gewoon water
natuurlijk om het zichtbare vuil er af te krijgen. Vergeet ook niet de
stukken fruit en pitten die in de spleten terechtkomen.
Om te persen, zeg je de pers in een grote bak om het sap op te vangen (want dat loop gewoon langs alle kanten uit de pers).